Tham dự buổi lễ, về phía Nhật Bản có ngài Takebe Tsutomu - Cố vấn đặc biệt Liên minh Nghị sĩ Hữu nghị Nhật - Việt; ngài Fukada Hiroshi - Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Nhật Bản tại Việt Nam; ngài Mori Mutsuya - Trưởng đại diện JICA tại Việt Nam.

Ngày 21/7/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định thành lập Trường ĐH Việt Nhật, trường đại học thành viên thứ 7 của ĐHQGHN. Ngày 30/8/2014, tại Văn bản số 354/TB-VPCP, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý chủ trương giao ĐHQGHN làm chủ đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Trường ĐH Việt Nhật. Bộ Xây dựng đã phê duyệt điều chỉnh, bổ sung quy hoạch xây dựng Trường Đại học Việt Nhật trong khu ĐHQGHN tại Hoà Lạc. Trường ĐH Việt Nhật sẽ được xây dựng trong khuôn viên rộng 75 héc-ta tại Hoà Lạc, với tổng vốn đầu tư xây dựng khoảng 365 triệu USD. Cơ sở vật chất của Trường dự kiến hoàn thành cơ bản vào năm 2020.

Các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo một số bộ, ngành và lãnh đạo ĐHQGHN thực hiện nghi lễ động thổ Dự án xây dựng trường Đại học Việt Nhật/Ảnh: Bùi Tuấn

Trường ĐH Việt Nhật được tổ chức theo mô hình đại học tiên tiến của Nhật Bản với ngôn ngữ chính là tiếng Nhật, tiếng Anh và tiếng Việt, có sự hỗ trợ và tham gia trực tiếp của các nhà khoa học, chuyên gia, doanh nhân và người học Nhật Bản tại Việt Nam. Trường được kỳ vọng sẽ là nhân tố tạo ra sự lan tỏa, chia sẻ các giá trị văn hóa, tri thức Nhật Bản ở Việt Nam, trở thành trung tâm giao lưu văn hóa, khoa học và giáo dục giữa hai nước.

Trong lĩnh vực đào tạo, Trường sẽ tập trung vào các ngành công nghệ kỹ thuật cao như Công nghệ nano, Công nghệ vật liệu mới, Cơ khí và tự động hóa... và các khoa học liên ngành như Biến đổi khí hậu, Phát triển bền vững...  Đây là những ngành và chuyên ngành được tổ chức đào tạo kết hợp với nghiên cứu, thử nghiệm trên nền tảng trang thiết bị và hệ thống phòng thí nghiệm hiện đại. Đồng thời, Trường sẽ chú trọng phát triển các lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn phù hợp với lợi thế và quan hệ hữu nghị giữa hai nước Việt Nam - Nhật Bản. Trường ĐH Việt Nhật dự kiến tổ chức đào tạo bậc thạc sỹ từ năm 2016, đào tạo bậc đại học và tiến sỹ từ năm 2018.           

Trong nghiên cứu khoa học, Trường ĐH Việt Nhật sẽ tập trung nghiên cứu các công nghệ tiên tiến, có tính tích hợp cao, hướng tới các sản phẩm hoàn chỉnh, qua đó làm tăng tỷ trọng giá trị sản phẩm công nghệ cao và sản phẩm ứng dụng công nghệ cao trong giá trị sản xuất công nghiệp. Trường cũng sẽ tập trung nghiên cứu các lĩnh vực khoa học liên ngành như biến đổi khí hậu, phòng tránh thiên tai... góp phần tăng khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững của Việt Nam. Các nghiên cứu được triển khai theo mô hình trung tâm nghiên cứu phối thuộc, các dự án nghiên cứu được thực hiện theo đặt hàng của các doanh nghiệp, chính phủ, địa phương và các tổ chức quốc tế.

Phát biểu tại lễ động thổ Dự án, Giám đốc ĐHQGHN Phùng Xuân Nhạ cho biết: thời gian qua, ĐHQGHN đã rất tích cực và chủ động phối hợp với các bộ, ngành liên quan và các đối tác Nhật Bản để triển khai dự án xây dựng ĐH Việt Nhật. ĐHQGHN đã thành lập Ban quản lý Trường ĐH Việt Nhật; làm việc với các bộ, ngành hữu quan để điều chỉnh, bổ sung quy hoạch, giải phóng mặt bằng và bàn giao đất thực hiện Dự án; làm việc với các bên liên quan và sẽ sớm gửi tới Chính phủ Nhật Bản đề nghị cấp Dự án hỗ trợ kỹ thuật cho Trường; tổ chức xúc tiến đầu tư, giới thiệu tới các doanh nghiệp Nhật Bản cơ hội hợp tác với Trường ĐH Việt Nhật; làm việc với các cơ quan, tổ chức và trường đại học của Nhật Bản để xây dựng chương trình đào tạo, nghiên cứu tại trường ĐH mới...

Giám đốc ĐHQGHN cũng nhấn mạnh thêm: việc thành lập Trường Đại học Việt Nhật,  với cơ sở vật chất hiện đại, có sự tham gia phối hợp của các trường đại học hàng đầu Nhật Bản và trên thế giới sẽ là cơ hội để ĐHQGHN hoàn thiện mô hình đại học đa ngành, đa lĩnh vực, phát triển các lĩnh vực công nghệ tiên tiến và khoa học liên ngành, gia tăng các chỉ số quốc tế hoá và nâng cao xếp hạng quốc tế.

Quang cảnh buổi lễ/Ảnh: Bùi Tuấn

Đại diện lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đã đánh giá cao ý nghĩa của sự kiện xây dựng Trường ĐH Việt Nhật đối với việc phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam và quan hệ hợp tác “đối tác chiến lược sâu rộng” giữa hai nước Việt Nam và Nhật Bản. Là trường ĐH đặc biệt, biểu tượng cho hợp tác hữu nghị Việt - Nhật, Trường Đại học Việt Nhật phải là một ĐH tiên tiến, chất lượng cao, hội tụ những tiến bộ trong giáo dục đại học quốc tế cùng những thế mạnh, những giá trị riêng có của giáo dục, của văn hóa Việt Nam và Nhật Bản, vươn tới trở thành một trung tâm đào tạo quy mô, có uy tín của khu vực.

Để đạt được mục tiêu trên, Phó Thủ tướng đề nghị ĐHQGHN chú trọng hoàn thiện bộ máy quản trị Nhà trường theo mô hình các trường ĐH tiên tiến trên thế giới và chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng các chương trình đào tạo để đảm bảo chất lượng cao, được kiểm định theo tiêu chuẩn quốc tế ngay từ đầu. UBND TP. Hà Nội cùng các cơ quan hữu quan của Việt Nam và Nhật Bản cần tiếp tục ủng hộ, phối hợp chặt chẽ để Dự án xây dựng Trường ĐH Việt Nhật được thực hiện đúng tiến độ, đảm bảo chất lượng và hiệu quả.

Ngài Nikai Toshihiro - Chủ tịch Hội đồng của Đảng Tự do dân chủ, Chủ tịch Hội liên minh nghị sỹ Hữu nghị Việt - Nhật gửi đến lễ động thổ bức thư chúc mừng với nội dung: "mong sẽ cùng các bạn Việt Nam xây dựng nên một trường đại học nổi tiếng thế giới có nguồn gốc từ Châu Á - với mục tiêu kết nối ước mơ và hy vọng của giới trẻ không chỉ ở Việt Nam mà là toàn Châu Á”. Nét đặc biệt của Trường Đại học Việt Nhật là được thành lập với dự định tạo nên một trường đại học mới theo tiêu chuẩn quốc tế, dựa trên mối liên kết giữa các doanh nghiệp, các nhà nghiên cứu và các cơ quan tổ chức nhà nước, nhắm tới đối tượng là giới trẻ tại Việt Nam, Nhật Bản và các nước Đông Nam Á.

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam tại Khu nhà Công vụ số 1 của ĐHQGHN tại Hoà Lạc/Ảnh: Bùi Tuấn

Ngài Fukada Hiroshi - Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Nhật Bản tại Việt Nam đã đánh giá cao sự chuẩn bị của ĐHQGHN cho việc xây dựng ĐH Việt Nhật, đặc biệt là công tác chuẩn bị cho khai giảng khóa đào tạo thạc sỹ vào tháng 9/2016, xây dựng các chương trình đào tạo cũng như tiến hành tuyển chọn giảng viên, tìm cách thu hút được vốn đầu tư của doanh nghiệp... Ngài Đại sứ cũng bày tỏ sự tin tưởng vào sự thành công của Dự án: những nỗ lực của hai bên sẽ giúp sớm xây dựng được một trường ĐH tiên tiến - chiếc cầu nối mới của hai Chính phủ trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao tại Việt Nam.

Ngài Mori Mutsuya - Trưởng đại diện JICA tại Việt Nam - thì cam kết: JICA sẽ nỗ lực hết mình trong việc triển khai khóa đào tạo thạc sỹ trong giai đoạn đầu tại ĐH Việt Nhật vào tháng 9/2016. Để trường Đại học Việt Nhật có thể phát triển bền vững, là biểu tượng cho mối quan hệ giữa hai nước thì bên cạnh việc hỗ trợ của Chính phủ hai nước, rất cần sự hợp tác tích cực của các doanh nghiệp.

Trước sự chứng kiến của các vị lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo các bộ, ngành, lãnh đạo ĐHQGHN đã ký các thoả thuận hợp tác chính thức với các đối tác trong khuôn khổ Dự án xây dựng ĐH Việt Nhật:

- Ký kết hợp tác giữa ĐHQGHN và Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI): Hợp tác đào tạo, xúc tiến hợp tác trong quá trình triển khai dự án ĐH Việt Nhật, nghiên cứu tư vấn và thẩm định công nghệ theo yêu cầu của doanh nghiệp, phát triển công nghệ mới và thành lập các trung tâm nghiên cứu chung giữa hai bên.

- Ký kết giữa ĐHQGHN và Ban quản lý Khu công nghệ cao Hoà Lạc: Hợp tác trong lĩnh vực đào tạo, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, hai bên cùng phối hợp xây dựng trường đại học Việt Nhật thông qua cung cấp thông tin về trường ĐH Việt Nhật tới các doanh nghiệp thuộc khu công nghệ cao Hoà Lạc, tham gia tư vấn triển khai gắn kết các hoạt động của ĐH Việt Nhật với nghiên cứu phát triển của các doanh nghiệp tại khu công nghệ cao.

- Ký kết giữa ĐHQGHN với ĐH Osaka (Nhật Bản): hợp tác chuẩn bị các CT đào tạo của Trường ĐH Việt Nhật.